• bavel_7321_seminarie.jpg
  • dsc05798_2012_vriendendag.jpg
  • HD_afb1.jpg
  • HD_afb2.jpg
  • HD_afb6.jpg
  • HD_afb7.jpg
  • HD_AFBT1.JPG
  • HD_AFBT7.JPG
  • HD_AFBT14-1.JPG
  • HD_AFBT15.JPG
  • koe_brandrood_gemert.jpg
  • raamsdonk2.jpg
  • vijverhoeve1.jpg
  • vl-schuur1.jpg
  • vlijmen_hof_2012.jpg

Een korte geschiedenis van agrarisch Brabant

Mensen en vooral boerenhanden hebben het platteland van Noord-Brabant in de afgelopen eeuwen een vorm gegeven. De plattelandsbevolking bestond voor het merendeel uit boeren. De vorm en functie van de boerderijen en de bewerking van het  land was afhankelijk van de natuurlijke omstandigheden in de omgeving.

 

Op de zee- en rivierklei zijn de oude boerderijen anders dan op de schrale zandgronden van de Kempen of de oude veenontginningen in de Oostelijke Langstraat. Rond de steden Den Bosch en Breda zijn ze weer anders dan diep in de Peel.

Zoals gezegd maakten de boeren bevolking gebruik van wat bodem, beken en rivieren boden. Weilanden en akkers kregen beschutting met dichte houtwallen. Paden en wegen lagen in de beschutting van rijen bomen. Doordat jaren lang en soms eeuwen lang mest op de schrale zandgronden rondom de boerderijen werd gebracht ontstonden er zgn 'bolle' akkers. Akkers en weiden maakten een belangrijk onderdeel uit van de agrarische wereld.

 

Boerderijen en schuren hebben dus in vrijwel iedere streek hun eigen kenmerken. De boerderijen hadden een opzet en indeling die werd bepaald door de lokale omstandigheden. En wat er voor leven en werken nodig was: een woonplek voor de mensen, ruimte voor het vee en ruimte voor opslag vanallerlei zaken. Het erf rond de boerderij vormde een onderdeel van de leefomgeving.

Na de tweede wereldoorlog is dat beeld in snel tempo veranderd. Verregaande mechanisering, ruilverkaveling en schaalvergroting hebben het boerenbedrijf veranderd in de huidige agro-industrie. Er werden andere eisen gesteld aan wonen en werken waardoor de boerderij gebouwen een ander aanzicht kregen. De gebouwen, die inmiddels niet meer voldeden, werden aangepast of verlaten. Uit inventarisaties blijkt dat het aantal cultuurhistorische waardevolle boerderijen in de afgelopen decennia in snel tempo is afgenomen.

Inmiddels zijn ook de boerderijen die tijdens en na WO II zijn gebouwd, de zgn 'wederopbouwboerderijen', als jonge monumenten die bescherming verdienen in het vizier gekomen.

 

Wie zijn wij?

Boerderijen, schuren, bakhuizen, erven met bijv. hoogstamboomgaarden, houtwallen, oude perceelsindelingen en bolle akkers moeten behouden blijven. Daarvoor staat de Stichting De Brabantse Boerderij, voor boerderij, erf, land en erfgoed.

Al sinds de jaren 1960 maken burgers en organisaties in Noord-Brabant zich druk over wat er met onze boerderijen gebeurt. Brabants Heem richtte een Commissie Boerderijenzorg op, die gemeenten moest adviseren bij restauratie en herbestemming van boerderijen. In 1986 werd de Boerderijenstichting Noord-Brabant opgericht en later kwam daar nog bij het Platform Behoud de Brabantse Boerderij.

 

Door deze partijen werd in 2003 in Noord-Brabant het provinciale "Jaar van de Boerderij" georganiseerd. Tijdens een symposium op 7 april 2003 werd in Tilburg de Verkaring van Tilburg aangenomen. In de Verklaring staat de bescherming van de cultuurhistorisch waardevolle Brabantse boerderijen in hun 'habitat' centraal. Eigenaren en overheden worden opgeroepen om mee te werken aan dat doel.

Deze organisaties gingen met de Verklaring van Tilburg in de hand steeds hechter samenwerken. Zij vonden immers dat je dingen niet dubbel moet doen en dat je één duidelijk gezicht moet hebben naar o.a. boerderijeigenaren en overheden. Daarom hebben zij samen op 1 april 2009 de Stichting De Brabantse Boerderij opgericht en hun activiteiten daarin voortgezet.

 

Als onderschrift heeft de Stichting 'voor boerderij, erf, land en erfgoed'. Dit onderschrift is niet voor niets gekozen. Niet alleen de boerderij, het hoofdgebouw dus, is belangrijk. De historische agrarische en andere bijgebouwen als de schuur, de schop of het bakhuis zijn minstens zo belangrijk. Ook het boerenerf en het omringende agrarisch cultuurlandschap verdienen onze aandacht. Als we over de boerderij schrijven of praten bedoelen we al deze onderdelen.

 

Wat wil de SdBB?

De Stichting De Brabantse Boerderij wil bereiken dat de historische boerderij in Noord-Brabant voor het nageslacht wordt bewaard. Zij wil dat de boerderij en haar kwaliteiten op een goede wijze in stand worden gehouden. Het onderzoeken en vastleggen van historische en ambachtelijke kennis over de bouwwijze en over het boerenbedrijf maken daar een wezenlijk onderdeel van uit.

De Stichting wil ook dat van de boerderij een goed gebruik wordt gemaakt. Als de oorspronkelijke agrarische functie niet meer uitgeoefend kan worden dan moet de boerderij een nieuwe andere bestemming krijgen.

Behoud door ontwikkeling dus. Onze Stichting wil daarom invloed hebben op wat o.a. overheden met boerderijen wel en niet willen, dus invloed op het beleid en op de uitvoering en handhaving daarvan.

 

Hoe wil de SdBB dit bereiken?

Het is belangrijk dat boerderijeigenaren,  ambtenaren, architecten en aannemers zich bewust zijn van de cultuurhistorische waarde van de boerderij.

Daarom brengt de Stichting publicaties uit over boerderijen, geeft zij cursussen en lezingen en organiseert zij workshops. De Stichting adviseert eigenaren bij de instandhouding, herbestemming of restauratie van hun boerderij.

De Stichting zoekt samenwerking met andere organisaties om haar doelen te bereiken. SdBB neemt deel aan (nieuwe) initiatieven en projecten, zodat boerderijen behouden blijven en een goede bestemming krijgen. Het is van groot belang dat waardevolle boerderijen verantwoord gerestaureerd of verbouwd worden en dat de trotse eigenaren comfortabel gebruik kunnen maken van hun bezit.

 

De Stichting De Brabantse Boerderij wil werken op basis van een stevig draagvlak. Daarom kan iedere inwoner of organisatie in Brabant, boerderijeigenaar of niet, Vriend van de Stichting worden.

Website: © 2024 Loos Projectmanagement